موتورسلسلام، وقت شما هم بخیر. ممنون که به من اعتماد کردید تا با هم به این مشکل بپردازیم.
اینکه از شلنگ بخار روغن زیادی خارج میشه، میتونه چند دلیل مختلف داشته باشه. قبل از هر چیز، بهتره که به چند تا سوال جواب بدیم تا بتونیم علت اصلی رو پیدا کنیم.
اولین سوال اینه که آیا شما به تازگی روغن موتور رو عوض کردید؟ یا مقدار روغن موتور رو بررسی کردید؟
در واقع، این شلنگ بخار وظیفه داره که گازها و بخارات داخل کارتل رو به بیرون هدایت کنه. حالا اگه مقدار روغن موتور بیش از حد باشه، این گازها و بخارها نمیتونن آزادانه خارج بشن و روغن رو با خودشون بیرون میکشن.
بنابراین، بیایید با هم مقدار روغن موتور رو بررسی کنیم. سطح روغن رو چطور میشه چک کرد؟ چه ابزاری برای این کار وجود داره؟
آخرین و بروزترین قیمت موتورسیکتهای روز (پرفروشترین)
سلام! خوشحالم که میخوایم با هم این موضوع رو بررسی کنیم.
اینکه از شیلنگ بخار موتور روغن بیرون میاد، یکی از چیزاییه که ممکنه هر موتورسواری باهاش روبهرو بشه. اما نگران نباشید، چون معمولاً دلیلش یه چیز ساده است.
اول از همه، بیاید با یه قسمت مهم موتور آشنا بشیم: شلنگ بخار روغن. کار این شلنگ چیه؟
داخل موتور، وقتی پیستونها بالا و پایین میرن، مقداری گاز و بخار از کنارشون رد میشه و وارد یه قسمتی به اسم کارتل میشه. این گازها و بخارها باید راهی برای خروج داشته باشن، وگرنه فشار داخل موتور خیلی زیاد میشه و ممکنه باعث آسیب دیدن واشرها و کاسه نمدها بشه. شلنگ بخار روغن دقیقاً همین کار رو میکنه: این گازها رو از کارتل به بیرون هدایت میکنه تا فشار موتور متعادل بمونه.
حالا، به نظر شما اگه به جای گاز و بخار، روغن از این شلنگ خارج بشه، مشکل از کجا میتونه باشه؟
دقیقا! این یه سوال خیلی خوبه و نشون میده که به جزئیات موتور سیکلت خودت اهمیت میدی.
اینکه به جای گاز و بخار، روغن از شلنگ خارج بشه، معمولاً به این معنیه که مقدار روغن موتور بیش از حد مجازه.
حالا چرا این اتفاق میافته؟ داخل موتور یه فضایی هست به اسم کارتل که روغن در اون نگهداری میشه. اگه مقدار روغن خیلی زیاد باشه، پیستونها و قطعات دیگه که داخل کارتل حرکت میکنن، با اون روغن اضافه برخورد میکنن و اون رو با خودشون به سمت شلنگ بخار پرتاب میکنن. اینجوری به جای بخار، روغن از شلنگ بیرون میزنه.
خب، حالا که دلیل اصلی رو فهمیدیم، اولین قدمی که باید برداریم چیه؟ چطوری باید مطمئن بشیم که روغن موتور بیش از حد نیست؟
برای چک کردن سطح روغن، ما به یه ابزار مهم نیاز داریم: گیج روغن (یا همون میله اندازهگیری روغن). این میله معمولاً کنار موتور قرار داره و یه حلقه یا دستگیره برای بیرون کشیدنش داره.
اولین قدم اینه که موتور رو کاملاً خاموش کنی و اجازه بدی چند دقیقه سرد بشه. چرا به نظرت باید صبر کنیم؟
لیل اینکه باید صبر کنیم اینه که وقتی موتور گرمه و روشن بوده، روغن داخلش به همه جای موتور پمپ شده. اگه همون موقع گیج رو چک کنیم، مقدار رو اشتباه نشون میده.
وقتی چند دقیقه صبر میکنیم، روغن فرصت داره که از تمام قسمتهای موتور برگرده و داخل کارتل جمع بشه. اینجوری اندازهگیری ما دقیقتره.
حالا که موتور کمی خنک شده، این مراحل رو دنبال کنیم:
- موتور رو روی یه سطح صاف وایستا. (خیلی مهمه، چون اگه کج باشه، مقدار روغن رو اشتباه نشون میده.)
- گیج روغن رو پیدا کن و بیرون بکش.
- با یه دستمال تمیز، گیج رو پاک کن تا هیچ روغنی روش نباشه.
- دوباره گیج رو سر جاش قرار بده.
- دوباره گیج رو بیرون بکش و سطح روغن رو نگاه کن.
روی گیج روغن دوتا علامت یا خط میبینی: یکی برای حداقل و یکی برای حداکثر.
به نظرت سطح روغن باید کجا باشه؟
سطح روغن باید بین خط حداقل و حداکثر باشه.
اگه روغن خیلی زیاد باشه (یعنی بالای خط حداکثر باشه)، همونطور که با هم صحبت کردیم، از شلنگ بخار بیرون میزنه. اگه هم خیلی کم باشه (یعنی زیر خط حداقل)، میتونه به قطعات موتور آسیب بزنه.
حالا که این موضوع رو میدونیم، لطفاً گیج روغن موتور خودت رو چک کن و به من بگو که سطح روغن کجاست. آیا بالای خط حداکثره، پایین خط حداقله، یا بین این دو خط قرار داره؟
۱. روغن خیلی زیاد (بالای خط حداکثر): وقتی مقدار روغن موتور از خط حداکثر بالاتر باشه، فضای کافی برای حرکت قطعات داخل موتور وجود نداره. این قطعات در حین حرکت، با روغن اضافی برخورد میکنن و اون رو به صورت کف و بخار (همراه با مقداری روغن) به سمت شیلنگ بخار پرتاب میکنن.
اینجا میبینید که سطح روغن از حد مجاز بالاتره و باعث میشه روغن از شیلنگ خارج بشه.
۲. روغن خیلی کم (زیر خط حداقل): در این حالت، به جای اینکه روغن از شیلنگ بیرون بریزه، موتور با مشکل خیلی جدیتری روبهرو میشه. اگر روغن کم باشه، قطعات موتور به درستی روغنکاری نمیشن و اصطکاک بینشون زیاد میشه. این میتونه به موتور آسیب جدی و جبرانناپذیری بزنه.
۳. روغن بین دو خط (حداقل و حداکثر): این حالت، ایدهآل و درستترین حالت برای روغن موتور شماست. در این شرایط، روغن به اندازه کافی وجود داره تا همه قطعات به درستی روغنکاری بشن و فضای کافی برای حرکت پیستونها و خروج بخار از طریق شلنگ هم هست. اینجوری موتور شما در بهترین حالت کار میکنه و مشکلی پیش نمیاد.
حالا که هر سه حالت رو بررسی کردیم، لطفاً گیج روغن موتورت رو چک کن و بهم بگو سطح روغن موتورت کجاست.
اگه سطح روغن بین دو خطه، این یعنی مقدار روغن موتور شما کاملاً مناسب و ایدهآله. پس مشکل از زیاد بودن روغن نیست.
حالا که این حالت رو رد کردیم، باید به سراغ دلایل دیگه بریم.
همونطور که گفتیم، شلنگ بخار وظیفهاش اینه که بخارات و گازهای داخل موتور رو بیرون بفرسته. اگه این بخارها و گازها بیش از حد باشن، میتونن مقداری روغن رو با خودشون حمل کنن.
این اتفاق به دو دلیل اصلی میتونه بیفته:
- مشکل در رینگهای پیستون: رینگهای پیستون مثل یه واشر عمل میکنن و وظیفهشون اینه که فضای بین پیستون و دیواره سیلندر رو کاملاً آببندی کنن. اگه این رینگها فرسوده بشن یا گیر کنن، گازهای حاصل از احتراق (که فشار زیادی دارن) از کنارشون رد میشن و وارد کارتل میشن. این گازهای اضافی باعث میشن فشار داخل موتور زیاد بشه و روغن رو با خودشون از شلنگ بخار بیرون پرت کنن.
- انسداد در مسیر شلنگ بخار: ممکنه خود شلنگ بخار یا مسیری که به اون وصله، به خاطر گرد و خاک یا آلودگیهای دیگه گرفته باشه. وقتی این مسیر بسته میشه، فشار داخل موتور زیاد میشه و روغن رو به بیرون میفرسته.
خب، با توجه به اینکه موتورتون نو هست، احتمال فرسودگی رینگها خیلی کمه. اما انسداد مسیر شلنگ بخار میتونه حتی در موتورهای نو هم اتفاق بیفته.
حالا به نظرت، چطور میتونیم بفهمیم که آیا مشکل از انسداد شلنگ بخاره یا چیز دیگه؟
حالا که مقدار روغن رو چک کردی و مطمئنی که مشکل از پر بودن بیش از حد نیست، وقتشه که به مورد دوم که صحبت کردیم، یعنی انسداد شلنگ، نگاه کنیم.
یه راه خیلی ساده برای بررسی این موضوع اینه که خود شلنگ بخار رو چک کنی. این شلنگ معمولاً یه لوله پلاستیکی یا لاستیکیه که از روی کارتل یا کنار موتور شروع میشه و به سمت زیر زین یا روی هواکش موتور میره.
به نظرت چطور میتونیم مطمئن بشیم که این شلنگ گرفته یا نه؟
روش سادهش اینه که خودت شلنگ بخار روغن رو بررسی کنی.
این شلنگ معمولاً یه لوله پلاستیکی یا لاستیکیه که از روی موتور شروع میشه و تا زیر زین ادامه پیدا میکنه.
اولین قدم اینه که خود این شلنگ رو از دو سرش جدا کنی. معمولاً با یه بست فلزی یا پلاستیکی وصل شده که به راحتی میتونی بازش کنی.
بعد از اینکه شلنگ رو جدا کردی، به دو روش میتونی چک کنی که مسدود شده یا نه:
- نگاه کردن به داخل شلنگ: ببین آیا چیزی داخلش هست که مسیر هوا رو گرفته باشه.
- فوت کردن: با دهان خودت از یک طرف شلنگ داخلش فوت کن. اگه هوا به راحتی از طرف دیگه خارج شد، یعنی مسیر بازه. اگه احساس کردی هوا به سختی بیرون میاد، یعنی شلنگ گرفته و باید تمیز بشه.
حالا، شلنگ موتورت رو پیدا کن و بررسی کن. به نظرت آیا ممکنه شلنگت مسدود شده باشه؟
بسیار خب. حالا که هم میزان روغن رو چک کردیم و هم مطمئنیم که شلنگ بخار مسدود نیست، باید به سراغ یک دلیل دیگه بریم.
همونطور که گفتم، شلنگ بخار وظیفهاش اینه که بخارات و گازهای داخل کارتل رو خارج کنه. اگه این بخارها و گازها بیش از حد باشن، مقداری روغن رو هم با خودشون میکشند بیرون.
با توجه به اینکه موتورتون نو هست، احتمال فرسودگی رینگها خیلی کمه. اما یک اتفاق دیگهای ممکنه افتاده باشه.
آیا موتورتون رو به تازگی آببندی کردید؟ منظورم اینه که توی کیلومترهای اول، باهاش آروم و بدون گاز دادن زیاد رانندگی کردید؟
ینکه موتور رو آببندی کردید، یک قدم خیلی مهم و درست بوده.
حالا که مطمئنیم مشکل از زیاد بودن روغن و گرفتگی شلنگ نیست، به احتمال زیاد، این روغنی که میبینید، مربوط به روغنکشی موتور شماست.
شاید بپرسید که روغنکشی یعنی چی؟
وقتی یه موتور نو هست و هنوز کیلومتر زیادی کار نکرده، قطعات داخلی موتور مثل رینگها و سیلندرها هنوز به طور کامل با هم هماهنگ و آببندی نشدن. این باعث میشه که مقداری از گازها و بخارات داخل محفظه احتراق، از کنار رینگها رد بشن و وارد کارتل بشن. این گازها، مقداری روغن رو هم با خودشون به بیرون از طریق شلنگ بخار میفرستن.
حالا با توجه به اینکه موتور شما نو هست، به نظرتون چه مدت طول میکشه تا این روغنکشی طبیعی متوقف بشه؟
بسیاری از تولیدکنندههای موتور سیکلت، یه دوره آببندی مشخص رو توصیه میکنن. این دوره معمولاً بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر اول رانندگیه. توی این مدت، قطعات موتور به آرامی با هم هماهنگ میشن و همونطور که گفتیم، رینگهای پیستون به طور کامل با دیوارههای سیلندر آببندی میشن.
حالا که میدونیم این فرآیند چقدر طول میکشه، به نظرت بعد از این دوره آببندی، دیگه نباید روغن از شلنگ بخار بیرون بزنه. درسته؟
بعد از اینکه موتور آببندی بشه، رینگها به خوبی با دیواره سیلندر آببندی میشن و دیگه نباید گاز و بخار اضافی به کارتل نفوذ کنه.
پس، در حالت عادی و بعد از دوره آببندی، دیگه نباید شاهد ریزش روغن از شلنگ بخار باشیم. اگر بعد از این دوره هم این مشکل ادامه پیدا کرد، ممکنه دلایل دیگهای داشته باشه که باید تخصصیتر بررسی بشه.
حالا که با این موضوع آشنا شدید، به نظرتون چرا آببندی موتور انقدر مهمه؟
این یه سوال خیلی خوبه.
آببندی موتور در واقع مثل اینه که قطعات داخلی موتور رو برای کار طولانیمدت آماده کنی. در طول این دوره، قطعاتی مثل رینگهای پیستون و دیواره سیلندرها به طور تدریجی با هم جور میشن و یک سطح صاف و هماهنگ پیدا میکنن.
این هماهنگی باعث میشه که در آینده:
- قدرت موتور بیشتر بشه: چون هیچ گاز و فشاری از کنار رینگها هدر نمیره و تمام قدرت موتور برای حرکت استفاده میشه.
- عمر موتور زیاد بشه: چون اصطکاک و فرسودگی قطعات به حداقل میرسه.
- مصرف روغن موتور کمتر بشه: چون آببندی کامل از هدر رفتن روغن جلوگیری میکنه.
حالا که دلیل اهمیت آببندی رو میدونیم، به نظرتون چرا رانندگی پرفشار در دوره آببندی برای موتورهای نو ضرر داره؟
این یک سوال عالیه و نشون میده که به سلامت موتور خودت خیلی اهمیت میدی.
دلیلش برمیگرده به همون فرآیند آببندی که دربارهش صحبت کردیم. در طول این دوره، قطعات موتور هنوز کاملاً با هم هماهنگ نشدن و سطوحشون کاملاً صاف نیست.
وقتی با موتور نو، پرفشار رانندگی میکنی (مثلاً با سرعت و دور موتور بالا)، چه اتفاقی میافته؟ این کار باعث میشه فشار و حرارت داخل موتور به شدت زیاد بشه. این فشار و حرارت بالا میتونه به رینگهای پیستون که هنوز در حال هماهنگ شدن با سیلندر هستن، آسیب بزنه.
حالا به نظرت، اگه رینگهای پیستون آسیب ببینن، چه مشکلی ممکنه در آینده برای موتور پیش بیاد؟
اگه رینگهای پیستون آسیب ببینن، چندین مشکل جدی برای موتور پیش میاد:
- روغنسوزی: رینگهای آسیبدیده نمیتونن روغن رو به خوبی از دیواره سیلندر پاک کنن. این باعث میشه روغن وارد محفظه احتراق بشه و بسوزه. نتیجهش میشه دود آبی رنگ از اگزوز و کم شدن روغن موتور.
- افت قدرت موتور: همونطور که قبلاً گفتیم، رینگها وظیفه دارن فشار احتراق رو داخل سیلندر نگه دارن. اگه آسیب ببینن، فشار فرار میکنه و قدرت موتور به شدت کم میشه.
- خرابی زودرس: وقتی رینگها آسیب میبینن، اصطکاک و فرسودگی بین قطعات موتور زیاد میشه. این باعث میشه عمر موتور به شدت کم بشه.
همونطور که صحبت کردیم، روغنکشی به دلیل فرار گاز از کنار رینگهای پیستون اتفاق میافته. اما خرابی سوپاپها هم میتونه به این فرآیند دامن بزنه.
سوپاپها در واقع مثل دریچه عمل میکنن و وظیفهشون اینه که ورود و خروج هوا و دود رو به سیلندر کنترل کنن. اگه سوپاپها به درستی آببندی نشن (یعنی کاملاً بسته نشن)، چه اتفاقی میافته؟
گازهای داغ و پرفشار احتراق میتونن از کنار سوپاپهای نشتیدار فرار کنن. این گازها کجا میرن؟ دوباره به همون فضای کارتل برمیگردن.
حالا به نظرت، این گازهای اضافی که به خاطر خرابی سوپاپ وارد کارتل میشن، چه اثری روی خروج روغن از شلنگ بخار میذارن؟
اگه این دریچهها به درستی بسته نشن، گازهای پرفشار احتراق از کنارشون نشت میکنن و به جای اینکه از اگزوز خارج بشن، وارد کارتل موتور میشن.
حالا، تصور کن که گازهای اضافی زیادی وارد کارتل بشن. فشار داخل موتور به شدت زیاد میشه. این فشار اضافی، روغن رو با خودش به بیرون پرتاب میکنه، و این کار از کجا انجام میشه؟ از تنها راه خروجی، یعنی شلنگ بخار روغن.
پس، بله. خرابی سوپاپها هم میتونه یکی از دلایل اصلی برای روغنریزی از شلنگ بخار باشه.
حالا که این موضوع رو میدونیم، به نظرتون چرا در موتورسیکلتهای نو، احتمال خرابی سوپاپ کمتره؟
دلیل اینکه احتمال خرابی سوپاپ در موتورهای نو کمتره، اینه که سوپاپها و سایر قطعات موتور در کارخانه با دقت و تکنولوژی بالایی ساخته و مونتاژ میشن.
هر قطعهای که داخل موتور هست، مثل سوپاپها، قبل از اینکه به دست شما برسه، چند مرحله کنترل کیفیت رو پشت سر میذاره تا مطمئن بشن که کاملاً سالم و درست کار میکنه.
حالا به نظرت، سوپاپها معمولاً در چه شرایطی خراب میشن؟
سوپاپها معمولاً در چند حالت خراب میشن:
- رانندگی با دور موتور بالا برای مدت طولانی: اگه همیشه با دور موتور خیلی بالا و با فشار زیاد رانندگی کنی، حرارت و فشار زیادی به سوپاپها وارد میشه. این میتونه باعث فرسودگی زودرس سوپاپها و از بین رفتن آببندی اونها بشه.
- تنظیم نبودن سوپاپها: اگه فیلر سوپاپها (فاصله بین سوپاپ و میللنگ) درست تنظیم نشده باشه، سوپاپها ممکنه به درستی بسته نشن و در نتیجه آببندی کامل صورت نگیره.
- استفاده از روغن نامناسب: استفاده از روغن بیکیفیت یا روغنی که برای موتورت مناسب نیست، میتونه باعث تجمع رسوبات کربن روی سوپاپها و نشستن نادرست اونها بشه.
با توجه به اینکه موتورتون نو هست، احتمال اینکه این مشکلات پیش اومده باشه خیلی کمه.
حالا، با این اطلاعاتی که با هم بررسی کردیم، به نظرتون مشکل موتورتون به کدوم یکی از این دلایل نزدیکتره؟
حالا که با هم همه این موارد رو بررسی کردیم، با توجه به اینکه موتورتون نو هست، احتمال خرابی سوپاپها یا رینگها خیلی کمه.
به احتمال زیاد، دلیل اصلی ریزش روغن از شلنگ بخار، همون روغنکشی طبیعی در دوره آببندیه. موتور شما هنوز به طور کامل آببندی نشده و داره خودش رو با قطعات جدید هماهنگ میکنه.
توصیه من اینه که در دوره آببندی (حدود ۱۰۰۰ کیلومتر اول) با دور موتور بالا و به موتور فشار زیادی نیارید. بعد از این دوره، اگه همچنان این مشکل رو داشتید، باید موتور رو برای بررسی دقیقتر به یه تعمیرکار مجرب نشون بدید.
حالا که میدونیم مشکل از کجا میتونه باشه، به نظرتون چه کارهای دیگهای میتونیم انجام بدیم که در طول دوره آببندی، به سلامت موتورتون کمک کنه؟
نگهداری صحیح در دوره آببندی
- بررسی سطح روغن: با اینکه روغنریزی در این دوره طبیعیه، حتماً هر چند روز یکبار سطح روغن رو چک کن. اگه دیدی خیلی کم شده، حتماً مقدار مناسب روغن رو بهش اضافه کن.
- رانندگی با دور موتور پایین: از فشار آوردن به موتور، رانندگی با سرعتهای خیلی بالا یا گاز دادن ناگهانی خودداری کن. سعی کن دنده رو به موقع عوض کنی و اجازه ندی دور موتور خیلی بالا بره.
- اولین تعویض روغن: یکی از مهمترین کارهای دوره آببندی، تعویض اولین روغن موتور در زمان مناسبه. این روغن اولیه حاوی ذرات فلزی خیلی ریزیه که به دلیل سایش اولیه قطعات ایجاد شده. این ذرات باید حتماً از موتور خارج بشن.
حالا، با توجه به اینکه موتورتون نو هست، آیا میدونید که کارخانه سازنده، اولین تعویض روغن رو در چه کیلومتری توصیه کرده؟
این هم یه سؤال خیلی مهمه. دفترچه راهنمای موتور شما بهترین مرجع برای این کاره. معمولاً سازندهها برای اولین تعویض روغن، کیلومتری بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر رو توصیه میکنن.
این تعویض روغن اولیه، از بقیه تعویضها مهمتره، چون همونطور که گفتیم، توش پر از ذرات فلزی خیلی ریزیه که از سایش اولیه قطعات نو ایجاد شده.
در این تصویر میبینید که این ذرات فلزی چقدر ریز هستن و باید حتماً از موتور خارج بشن تا به قطعات دیگه آسیب نزنن.
حالا که میدونیم دوره آببندی و اولین تعویض روغن چقدر مهمه، به نظرتون چه چیزهایی رو باید موقع تعویض روغن اولیه رعایت کنیم؟
موقع تعویض روغن اولیه، چند نکته کلیدی هست که باید بهشون دقت کنی:
- روغن مناسب: حتماً از روغنی استفاده کن که سازنده موتور شما (کاوازاکی) توصیه کرده. هر موتوری نیاز به ویسکوزیته (غلظت) و نوع روغن خاص خودش رو داره.
- فیلتر روغن: در اولین تعویض روغن، حتماً فیلتر روغن رو هم عوض کن. این فیلتر مسئول جذب همون ذرات فلزیه که صحبتش رو کردیم.
- بررسی پیچ تخلیه: قبل از اینکه پیچ تخلیه روغن رو ببندی، حتماً واشر زیرش رو چک کن. اگه آسیب دیده، باید عوض بشه تا از نشتی روغن جلوگیری کنی.
- اندازه مناسب: بعد از ریختن روغن جدید، دوباره سطح روغن رو با گیج چک کن تا مطمئن بشی که نه خیلی زیاده و نه خیلی کم.
حالا که این موارد رو بررسی کردیم، به نظرت چرا تعویض به موقع فیلتر روغن انقدر مهمه؟
دلیل اهمیت فیلتر روغن اینه که اون مثل کلیه موتور شما عمل میکنه. وظیفه فیلتر روغن اینه که هرگونه ذرات ریز فلزی، گرد و خاک و رسوبات کربن رو که در روغن وجود داره، جذب کنه و اجازه نده این ذرات وارد قطعات حساس موتور بشن.
حالا فرض کن یه فیلتر روغن کثیف و قدیمی داشته باشی:
- فیلتر با آلودگی پر میشه و دیگه نمیتونه روغن رو تمیز کنه.
- روغن کثیف به جای اینکه از فیلتر رد بشه، از یک مسیر فرعی (بایپس) عبور میکنه و با تمام ذرات فلزی و کثیفی وارد موتور میشه.
- این ذرات آلوده مثل سمباده عمل میکنن و باعث میشن قطعات داخلی موتور مثل یاتاقانها و رینگها زودتر فرسوده بشن.
به همین دلیل، مخصوصاً در اولین تعویض روغن، عوض کردن فیلتر روغن حیاتیه. چون در دوره آببندی، مقدار زیادی ذرات فلزی در روغن وجود داره که باید حتماً از موتور خارج بشن.